SAQ nadaje tylko dwa razy w roku

Dwa razy w roku na falach bardzo długich (VLF) odzywa się historyczna radiostacja szwedzka z miasta Grimeton.
Wyjątkowość tej radiostacji polega na tym, że jej sercem jest jedyny na świecie działający Alternator Alexandersona.

Radiostacja Grimeton z wykorzystaniem Alternatora Alexandersona nadaje dwa razy w roku emisją CW przedstawiając się znakiem SAQ. Są to: Dzień Alexandersona (ostatnia sobota/niedziela czerwca) i w Wigilię Bożego Narodzenia. Częstotliwość wynosi 17,2 kHz

W 1895 roku włoski fizyk, a później laureat Nagrody Nobla, Guglielmo Marconi (1874–1937), wynalazł telegrafię bezprzewodową, tj. możliwość przesyłania informacji za pomocą fal radiowych. Łączność bezprzewodową próbowano wykorzystać już podczas I wojny światowej, jednak ówczesne radiostacje były zawodne i potrzebowały dużej mocy zasilania. W wyniku doświadczeń z I wojny światowej państwa uprzemysłowione zdały sobie sprawę z tego, że zależność od naziemnych lub podmorskich kabli telegraficznych jest zbyt dużym ryzykiem utraty kontaktu ze światem podczas konfliktu. Zaczęto więc budowę transatlantyckich radiostacji dalekiego zasięgu.

W 1920 r. parlament szwedzki podjął decyzję o budowie radiostacji transatlantyckiej. Ze względu na położenie wybrano miasto Grimeton. Ważne dla lokalizacji było to, aby ścieżka propagacji fal przebiegała pomiędzy Norwegią i Danią oraz Szkocją w kierunku otwartego Atlantyku i Ameryki.

Ofert na dostawę nadajnika było kilka, ale Szwedzi ostatecznie zdecydowali się na wynaleziony w 1906 alternator Ernsta Alexandersona.

Podobną radiostację wybudowali także Polacy w miejscowości Babice. Radiostacja ta jednak została zniszczona przez Niemców w 1945 r.

Szwecka radiostacja składa się ze z trzech podstawowych części: silnika napędowego, przekładni obrotów i generatora wysokiej częstotliwości, zwanego powszechnie alternatorem. Silnik napędowy ma moc 500 KM (około 370 kW). Napięcie zasilania wynosi 2200 V. Zasilanie dwufazowe uzyskuje się z dwóch transformatorów umieszczonych w oddzielnym budynku. Silnik obraca się z prędkością 711,3 obr / min.  Przekładnia powoduje, że generator obraca się z prędkością 2115 obr / min. Dzięki temu generowany jest prąd przemienny o wymaganej częstotliwości radiowej. Następnie w modulatorze magnetycznym fala nośna łączy się z sygnałem Morse’a i jest przekazywana do anten.

Jak to działa sam alternator w praktyce przedstawia poniższy film. Wprawdzie jest w języku szwedzkim, ale dzięki czytelnej prezentacji można zrozumieć zasadę jego działania.

Radiostacja pracuje na falach bardzo długich (VLF). W związku z tym nadajnik radiowy wymaga bardzo dużych i długich anten, aby skutecznie emitować tak długie fale. Stacja Grimeton dysponowała anteną o długości 1,9 km, którą tworzyły w początkowej fazie 12 przewodów na później 8, zawieszonych na sześciu wieżach o wysokości 127 m.

Odbiór radiostacji Grimeton

Niewiele współczesnych odbiorników dysponuje możliwością odbioru fal VLF. Zazwyczaj są to specjalistyczne i drogie urządzenia. Jednak radioamatorzy budują lub wykorzystują już gotowe konwertery VLF, dzięki którym można usłyszeć stację z Grimeton oraz inne stacje z tego zakresu na popularnych odbiornikach krótkofalarskich lub nasłuchowych.